وال پست ساختمانی یک جزء غیر سازه‌ای است که به‌صورت عمودی یا افقی و به‌منظور حمایت از دیوار در نظر گرفته می‌شود. این جزء شباهت زیادی به ستون و یا تیر دارد، بااین‌حال در اکثر موارد برای ساخت آن از مصالح مختلفی چون چوب، سنگ و آهن استفاده می‌شود. چهارچوب‌های چوبی در ساختمان‌های فلزی نیز شباهت زیادی به پست‌های ساختمانی دارند لیکن بار وارده به آن‌ها سبک‌تر بوده و بیشتر به‌عنوان نوعی حائل عمل می‌کنند. یکی دیگر از اجزای ساختمانی غیر سازه‌ای که همانند پست به‌عنوان نوعی متصل‌کننده در نظر گرفته می‌شود، وال پست است. این جزء ساختمانی یا نگه‌دارنده با هدف اتصال دیوارها به دیگر اجزای ساختمانی نصب می‌شود. در ادامه این مطلب، جزئیات بیشتری در خصوص این نگه‌دارنده در اختیار شما قرار خواهیم داد.
وال پست چیست ؟
همان‌طور که گفته شد، وال پست یکی از اجزای غیر سازه‌ای است که علاوه بر اتصال دیوارها به دیگر اجزای ساختمانی و افزایش استحکام دیوار، بارهای وارده به دیوار را نیز کاهش می‌دهد (بارهایی که به‌واسطه نیروی باد و زلزله به دیوار وارد می‌شود). این جزء به‌صورت کلاف‌های نازک (نبشی) در اندازه‌های مشخص و به‌صورت افقی و عمودی نصب می‌شود. وال پست‌های افقی با اتصال دیوار به اسکلت ساختمان موجب استحکام دیوار می‌شوند. از سوی دیگر، وال پست‌های عمودی با اتصال تیرهای بالایی و پایینی (در طبقه) موجب پیوند دهانه‌های بزرگ خواهند شد. پیشینه وال پست در ایران به یک دهه می‌رسد؛ بااین‌حال، علی‌رغم اهمیت این جزء غیر سازه‌ای در افزایش استحکام اسکلت ساختمان، به‌ویژه در زمان زلزله، اغلب مهندسین از نصب آن اجتناب کرده و یا به‌عنوان بخشی اضافه و غیرضروری به آن نگاه می‌کنند. هرچقدر تیر و اسکلت ساختمان مقاوم باشد، باید در نظر داشت که وال پست موجب بهبود هرچه بیشتر عملکرد ساختمان و کاهش آسیب‌های وارده به آن خواهد شد. ازآنجایی‌که این جزء غیر سازه‌ای موجب اتصال فضای میانی قاب‌های اسکلت می‌شود، اهمیت این جزء را نمی‌توان نادیده گرفت.
انواع وال پست و روش‌های نصب آن
وال پست‌ها به‌صورت افقی یا عمودی نصب می‌شوند، بااین‌حال برای ساخت این جزء، از مصالح مختلفی چون فلز، آهن و چوب نیز استفاده می‌شود. در هنگام نصب وال پست باید دقت داشت که لبه‌ها با دیوار در تماس باشند تا اتصال کامل میان وال پست و دیوار شکل گیرد. نوع دیگر وال پست، وال پست ترکیبی است. در این موقعیت، وال پست‌های افقی و عمودی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. این نوع وال پست بیشتر در ساختمان‌های بلند و مناطق زلزله‌خیز و مستعد بادهای شدید کاربرد دارد. برای نصب وال پست می‌توان از میلگرد، انکربولت، نبشی کشی، عبور میلگرد از سوراخ داخل قاب‌ها، جوشکاری و … استفاده کرد. وال پست‌های عمودی باید به‌گونه‌ای تعبیه شوند که ابتدا و انتهای نبشی به‌طور کامل در کف و سقف محکم شود. بدین منظور بهتر است پیش از بتن‌ریزی نهایی، با استفاده از لوازم جوشکاری و یا انکر بولت، وال پست را در مکان مشخص مهار کرد.
نکات ضروری برای نصب وال پست
همان‌طور که گفته شد، وال پست و نبشی کشی دیوارهای ساختمانی امری ضروری است که با هدف افزایش استحکام و مقاومت سازه در برابر بارهای زنده انجام می‌شود. بر اساس قوانین و استانداردهای موجود، اگر ارتفاع دیوار بیش از 1.8 متر باشد باید با استفاده از وال پست، وادار و … به مهار دیوار اقدام کرد. علاوه بر این، لبه قائم تمامی دیوارهای غیر سازه‌ای نیز باید با استفاده از وال پست و وادار مهار شود. برای مهار دیوارها باید از حداقل نبشی 5 استفاده کرد. بااین‌حال، اندازه نبشی بر اساس نقشه ساختمان، نظر مهندس ناظر و نقشه‌های مصوب متغیر است.
پیش از نصب وال پست، باید اندازه‌گیری‌های لازم با دقت کامل انجام شوند تا پس از دیوارچینی و بتن‌ریزی با مشکلات ناخواسته مواجه نشوید و مساحت ساختمان کم یا زیاد نشود. شاقول و هم‌راستا بودن وال پست‌ها در تمامی طبقات نیز یکی از موارد ضروری در زمان نصب این اجزای غیر سازه‌ای است که با استفاده از ریسمان کشی یا قپان می‌توان به این مهم دست‌یافت.
توجه داشته باشید که وظیفه پیروی از استانداردهای مربوط به وال پست و رسیدگی به نحوه نصب بر عهده مهندس ناظر بوده و در صورت مواجهه با هرگونه کمبود و یا ایراد در نقشه، مهندسین ناظر عمران و معمار موظف هستند دستور اصلاح را به مجریان طرح ابلاغ کنند. در صورت هرگونه تخلف، ناظران می‌توانند گزارش مربوط را به مرجع صدور پروانه و سازمان مربوطه در استان ارائه دهند.
نکته ضروری دیگر آن است که تمامی نبشی‌های به کار گرفته‌شده به‌عنوان وال پست باید با استفاده از ضدزنگ و یا پرایمر پوشانده شوند؛ در غیر این صورت، گذر زمان موجب خوردگی نبشی‌ها و تضعیف قسمت‌های مختلف آن‌ها خواهد شد. علاوه‌براین، خوردگی وال پست می‌تواند تأثیر به سزایی بر ظاهر دیوار پس از نازک‌کاری داشته باشد.
تفاوت وادار و وال پست
یکی دیگر از اجزای غیر سازه‌ای مشابه با وال پست، وادار است. بااین‌حال، برخلاف وال پست، سطح مقطع وادار از وال پست کمتر بوده و باریک‌تر هستند؛ ازاین‌رو، در مقایسه با چهارچوب‌های تیر- ستون، تعداد وادارهای نصب‌شده بیشتر خواهد بود. این جزء چهارچوب بندی، می‌توانند حامل بارهای عمودی سازه‌ای باشد و یا هیچ‌گونه باری را حمل نکند (برای مثال، در صورت نصب به‌عنوان بخشی از دیوارهای پارتیشن که تنها به‌عنوان جداکننده محیط تعبیه می‌شوند). وادارها وظیفه نگه‌داری پنجره‌ها، درها، روکش‌های داخلی، غلاف‌های خارجی و عایق‌بندی را بر عهده‌دارند. به‌طورکلی، در ساختمان‌سازی مدرن، وادارها به‌گونه‌ای به صفحات ساختمانی متصل می‌شوند که در صورت وزش بادهای شدید و زمین‌لرزه، از جدا شدن سازه از فونداسیون جلوگیری شود.
جمع‌بندی
وال پست یکی از اجزای ساختمانی ضروری است که با وجود اهمیت و نقش مؤثر آن، گاهی نادیده گرفته می‌شود. مهم‌ترین وظیفه این جزء، افزایش مقاومت دیوار در برابر بارهای زنده‌ای چون باد و زمین‌لرزه است. علاوه بر انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله، وال پست موجب اتصال دیوارها به اسکلت ساختمان و درنتیجه، استحکام سازه می‌شود. در اغلب موارد، برای نصب وال پست از نبشی‌های 5 به بالا استفاده می‌شود. بااین‌حال، مهندسین ناظر معماری و عمران با در نظر گرفتن نوع نقشه و پیروی از استانداردهای مربوط می‌توانند اندازه وال پست را تغییر دهند. برای نصب وال پست بهتر است از روش‌های جوشکاری، بولت انکر و یا میلگرد استفاده کرد. توجه داشته باشید که نصب صحیح و قانون‌مند وال پست بسیار ضروری بوده و می‌تواند از بروز حوادث و هزینه‌های ناخواسته جلوگیری کند.